Het complete boek kunt u hier lezen:
189 pagina’s, dissertatie Deze uitgave is niet meer te bestellen
Een onderzoek naar de maatschappelijke functie van stedelijke festiviteiten is in dit boek gericht op het Carnaval te Bergen op Zoom. Een welsprekend pleidooi, met tal van ook historische argumenten, voor het behoud van het carnavalsfeest levert Anton van Duinkerken in 1928 in zijn geruchtmakend boek De Verdediging van Carnaval. Hij opent ermee de aanval op de te lang volgehouden beteugelingsdrift van de katholieke kerk, die in zijn ogen haar doel voorbijschiet. Op dat moment is het verzet van de geestelijkheid nog dominant. Zij ziet in Carnaval een losbandig volksvertier van een kwalijk zedeloos karakter. Tijdens het Interbellum komt het feest in de veilige handen van de middenstand, vertegenwoordigd door het carnavalscomité. Dit comité voorziet het gemeenschappelijk ritueel met behulp van een beheersingsstrategie van een degelijk organisatorisch fundament. Het leidt het collectief gedrag in goede banen en maakt het Carnaval zo acceptabel, waarmee het de op afschaffing aandringende geestelijkheid alle wapens uit handen slaat.
Voor het ontstaan en de ontwikkeling van de carnavalsoptocht formuleert het comité bepaalde normen door voorselectie, positieve en negatieve sancties en prijzen. Met de introductie van de beschaafde optocht als het visitekaartje van de stad wordt het Carnaval uitgetild boven de intimiteit van café’s, balzalen en kroegen. Een goed georganiseerd folkloristisch spektakel, dat zijn aantrekkingskracht tot ver buiten de stad niet mist, blijkt het feestelijk resultaat.
De bijdragen van de carnavalswagenbouwers zijn van grote betekenis. Die naoorlogse feestwagens met hun inventieve architecten gelden als een geschiedschrijving in mobiele beelden. Ze verschaffen de kijkers een (fragmentarisch) inzicht in de maatschappelijke problematiek van de stad. De bestuurlijke onmacht van de plaatselijke beleidsmakers wordt tegen het licht gehouden en met gepaste vrolijkheid te kijk gezet. Uiteraard vervult niet iedere feestwagen een kritische functie. Er blijft ook ruimte voor vertoon van prachtlievendheid, versieringsdrift en geestige intensiteit van de vrije expressie. Die bouwlust eist ook een gedreven groepsmoraal en solidariteit, die het midden houden tussen ambitie en ontspanning.
De burgerlijke overheid kiest tenslotte openlijk partij voor het getemde feest. Nieuwe protocollen ontstaan, de rituele handelingen breiden zich uit met een neuzenbal, een kinderoptocht, de sluiting en het vallen van de Kraai. In de betoverde stad leveren verschillende partijen strijd om de aandacht voor hun evenementen. De stad is door deze nieuwe aanpak in het centrum van de belangstelling komen staan. De viering van Carnaval in Bergen op Zoom is een van de schaarse momenten, waarop de stad, als expressief symbool, aan de bevolking toebehoort. Een verklarende woordenlijst en een aantal kleurenfoto’s completeren het boek.